STAROSTWO POWIATOWE W SUWAŁKACH

Po rozbiorach Suwalszczyznę na lat dwanaście zajęły Prusy. Późniejsza stolica województwa stała się wtedy siedzibą Landrata powiatu wigierskiego. Kolejny etap dziejów był dla tych ziem szczęśliwym zbiegiem historycznych okoliczności. Suwalszczyzna weszła bowiem w skład Księstwa Warszawskiego a następnie Królestwa Polskiego i przy Rzeczypospolitej pozostała.
W Księstwie Warszawskim (1807-1815) Suwalszczyzna administracyjnie istniała jako powiat wigierski, ze stolicą w Suwałkach i należała do departamentu łomżyńskiego. Wkrótce przemianowano powiat wigierski na sejneńskim, a w 1808 roku Suwałki z częścią powiatu sejneńskiego weszły w skład powiatu dąbrowskiego z siedzibą w Augustowie.

Przy podziale administracyjnym Kongresówki obszary północne, aż po Niemen otrzymały województwo ze stolicą w Suwałkach. Województwa w 1837 roku przemianowano na gubernie. Reforma administracyjna w 1844 roku spowodowała, iż liczbę guberni zmniejszono z ośmiu do pięciu (augustowskiej z siedzibą w Suwałkach - nie zlikwidowano).

XIX wiek to czas powstań narodowych. W powstaniu listopadowym (1830-1831) i styczniowym (1863-1864) północna Suwalszczyzna nie odegrała - ze względu na małe zalesienie, konieczne do ukrycia powstańców- tak znaczącej roli jak południowa część regionu, pokryta Puszczą Augustowską i Lasami doliny Biebrzy. Niemniej jednak w Suwałkach drukowano czasopismo powstańcze "Goniec Województwa Augustowskiego" od grudnia 1830 do lutego 1831 roku, a wielu obywateli miasta brało udział w obu tych zrywach narodowych.
W 1866 r. nastąpił kolejny podział administracyjny. Wyodrębniła się wówczas gubernia łomżyńska, zaś pomniejszona augustowska stała się gubernią suwalską. Powstał również powiat suwalski.
Dwa pierwsze dziesięciolecia istnienia Królestwa Polskiego to czas ożywienia gospodarczego Suwalszczyzny. Nieźle prosperował handel przygraniczny (w znacznym procencie był to przemyt) z Prusami, rozwijało się włókiennictwo, na szeroką skalę hodowano len.

W drugiej połowie XIX w. w Królestwie Kongresowym nastąpiła aktywizacja przemysłowo - gospodarcza. Ominęła ona jednak ziemię suwalską. Jedyną nowością cywilizacyjną było uruchomienie odnogi kolei warszawsko - petersburskiej w 1899 r. Biegła ona z Grodna przez Dąbrowę Białostocką, Augustów, Suwałki, Trakiszki, Olitę do Kowna.

W porównaniu z innymi rejonami Królestwa Polskiego, zwłaszcza z jego centralną i południowo-wschodnią częścią, Żydzi na Suwalszczyźnie byli stosunkowo nieliczni, tworząc skupiska w miastach i miasteczkach, takich jak Suwałki, Augustów, Sejny, Raczki, Bakałarzewo, Filipów, Przerośl, Wiżajny, Jeleniewo, Puńsk, Krasnopol i Berżniki. Najliczniejsza grupa zamieszkiwała Suwałki, gdzie przed II wojną światową było ok. 6 tys. Żydów, co stanowiło 1/3 ludności miasta. W Augustowie mieszkało ok. 4 tys. Żydów. 

Niemal wszyscy Żydzi z Suwalszczyzny zostali wywiezieni przez hitlerowców. Z Suwałk jeszcze w 1939 r. Niemcy deportowali ich do Białej Podlaskiej i Łukowa. W Augustowie natomiast w 1941 r. zostało utworzone getto, skąd w 1942 r. Żydzi zostali wywiezieni początkowo do obozu w Boguszach pod Grajewem, a następnie do obozów zagłady w Treblince i w Oświęcimiu. Największym miejscem eksterminacji ludności żydowskiej na Suwalszczyźnie jest miejscowość Szczebra na północ od Augustowa, gdzie w kilku masowych egzekucjach w latach 1941-1944 hitlerowcy zamordowali kilka tysięcy osób, głównie z Augustowa. Na miejscu kaźni znajdują się zbiorowe mogiły ofiar i płyta pamiątkowa.